ในยุคที่ AI เข้ามามีบทบาทสำคัญ ความคิดแบบมนุษย์ยังคงจำเป็น โดยเฉพาะในด้านการตัดสินใจเชิงจริยธรรม ความคิดสร้างสรรค์ และการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน ใน session “AI vs Human Thinking: ทำไมการคิดแบบมนุษย์จึงสำคัญในยุค AI?” โดย ดร.เฟิร์น ชนนิกานต์ จิรา ในงาน SkillForce 2024 เมื่อวันที่ 2 พฤศจิกายน ที่ผ่านมา

ดร.เฟิร์น ได้เน้นถึงข้อได้เปรียบของการคิดแบบมนุษย์ ทักษะที่จำเป็นในยุค AI และ frameworks ที่ช่วยให้การตัดสินใจและแก้ปัญหามีประสิทธิภาพสูงสุด

สรุปสาระเน้น ๆ 15 ข้อ AI vs Human Thinking: ทำไมการคิดแบบมนุษย์จึงสำคัญในยุค AI?

1.AI และการพัฒนาความสามารถ: AI ได้รับการพัฒนาให้มีความฉลาดที่สามารถเลียนแบบการคิดของมนุษย์ได้ในหลายด้าน และบางครั้งทำงานได้ดีกว่ามนุษย์โดยเฉพาะด้านความเร็วในการประมวลผลและการจัดการข้อมูลจำนวนมาก
.
2.ผลกระทบจากข้อมูลที่ป้อนเข้าสู่ AI: คุณภาพและประเภทของข้อมูลที่ AI ได้รับนั้นส่งผลโดยตรงต่อผลลัพธ์และการตัดสินใจ การเลือกใช้ข้อมูลที่ครอบคลุมและไม่เอนเอียง (Bias) จะช่วยให้ผลลัพธ์ที่ AI สร้างขึ้นมีความแม่นยำและเป็นธรรมมากยิ่งขึ้น
.
3.ข้อจำกัดของ AI ในการตัดสินใจ: แม้ AI จะมีความสามารถในการเรียนรู้และเลียนแบบการคิดจากประสบการณ์ได้ แต่ยังขาดความยืดหยุ่นและความเข้าใจเชิงลึกในการตัดสินใจในสถานการณ์ที่ซับซ้อนหรือต้องการความละเอียดอ่อน บ่อยครั้งการตัดสินใจของ AI ในสถานการณ์เหล่านี้อาจต้องมีมนุษย์คอยดูแลเพื่อเพิ่มความถูกต้อง
.
4.ความคิดสร้างสรรค์และการคิดนอกกรอบ: AI ยังขาดความสามารถในการคิดสร้างสรรค์และการเชื่อมโยงข้อมูลข้ามบริบท ซึ่งเป็นทักษะสำคัญของมนุษย์ในการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน โดยเฉพาะการสร้างแนวคิดใหม่ ๆ หรือการวิเคราะห์ข้อมูลในหลายมิติที่ต่างกัน
.
5.ตัวอย่างการนำ AI มาใช้ในด้านการแพทย์และการวินิจฉัย: การใช้ AI ในการวินิจฉัยโรคช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการวินิจฉัยและลดเวลาในการวิเคราะห์ แต่ยังต้องการการตรวจสอบข้อมูลจากมนุษย์เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากข้อผิดพลาด เช่น การวินิจฉัยผิดพลาดซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการรักษาที่ไม่เหมาะสม
.
6.กรณีศึกษาในอุตสาหกรรมการบิน: เหตุการณ์ที่ Qantas Flight 72 แสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการตัดสินใจที่รวดเร็วและมีประสิทธิภาพของมนุษย์ ในสถานการณ์ที่ AI ยังไม่สามารถตอบสนองได้ทันท่วงที การตัดสินใจของกัปตัน Kevin Sullivan ในการควบคุมเครื่องบินด้วยตนเองจึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้น
.
7.การลดข้อผิดพลาด: แม้ AI จะช่วยลดข้อผิดพลาดที่เกิดจากการทำงานของมนุษย์ได้ถึง 40% แต่ AI ก็ยังคงมีความผิดพลาดอยู่ถึง 20% ในงานที่ต้องใช้การตัดสินใจที่มีความซับซ้อนหรือข้อมูลที่ไม่ครบถ้วน (PwC)
.
8.การพัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับยุค AI: มนุษย์ควรพัฒนาทักษะที่สำคัญ เช่น ความรู้ด้าน AI (AI literacy), การคิดวิเคราะห์ (Critical Thinking), และการแก้ปัญหาอย่างมีประสิทธิภาพ (Problem Solving) ซึ่งจะช่วยให้สามารถทำงานร่วมกับ AI ได้อย่างสมดุลและลดความเสี่ยงในการพึ่งพา AI อย่างไม่รอบคอบ
.
9.การใช้ 5 Why และ SMART ในการตั้งคำถามและเป้าหมาย: การใช้ 5 Why ช่วยให้การวิเคราะห์ปัญหาลึกซึ้งและเจาะลึกถึงสาเหตุที่แท้จริง ขณะที่ SMART Framework ช่วยกำหนดเป้าหมายที่ชัดเจนและวัดผลได้ ซึ่งทำให้การตั้งคำถามและการกำหนดเป้าหมายมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
.
10.MECE และ Issue Tree เพื่อการจัดระเบียบข้อมูล: MECE Framework ช่วยให้การจัดโครงสร้างข้อมูลเป็นกลุ่มที่ไม่ซ้อนทับและครอบคลุมทั้งหมด ส่วน Issue Tree ช่วยแยกย่อยประเด็นปัญหาให้เป็นโครงสร้างแบบต้นไม้ ทำให้การวิเคราะห์ข้อมูลมีระบบและครอบคลุมครบถ้วน
.
11.Six Thinking Hats เพื่อการตัดสินใจแบบรอบด้าน: การใช้หมวกทั้งหกสีตามแนวคิดของ Six Thinking Hats ช่วยให้ผู้ใช้สามารถมองปัญหาจากมุมมองที่หลากหลาย เช่น ข้อเท็จจริง มุมมองบวก และความรู้สึก ทำให้การตัดสินใจเป็นไปอย่างรอบคอบและลดความเอนเอียง
.
12.การใช้ Pyramid Principle เพื่อการนำเสนอที่ชัดเจน: การจัดโครงสร้างข้อมูลโดยเริ่มจากข้อสรุปสำคัญที่เป็นข้อเสนอหลัก แล้วค่อยแยกลงไปยังรายละเอียดเพิ่มเติมตามหลักการ Pyramid Principle ช่วยให้การนำเสนอข้อมูลมีความชัดเจนและมีโครงสร้าง ทำให้ผู้ฟังสามารถเข้าใจเนื้อหาได้ง่ายขึ้น
.
13.การสรุปข้อมูลด้วย Synthesis: Synthesis Framework ช่วยให้สามารถรวมและสรุปข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ ให้เป็นภาพรวมที่เข้าใจง่ายขึ้น ช่วยให้ผู้ฟังสามารถเห็นภาพรวมของเนื้อหาที่ซับซ้อน ทำให้การวิเคราะห์และสรุปข้อมูลเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
.
14.การฝึกอบรมและการสะท้อนคิด: การฝึกทักษะการคิดวิเคราะห์และการแก้ปัญหา เช่น การทำโครงการร่วมกับผู้อื่น และการจดบันทึกสะท้อนความคิด ช่วยพัฒนาทักษะเหล่านี้ให้กลายเป็นนิสัยที่ฝังแน่น ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างมากต่อการคิดในยุค AI
.
15.คำคมจาก Kai-Fu Lee: “AI จะทำให้เราเข้าใจตัวตนที่แท้จริงของเราได้ ไม่ใช่เพราะ AI เข้าใจกลไกของจิตใจเรา แต่เพราะ AI จะช่วยให้เรามีเวลาไปใช้ชีวิต ไปทำสิ่งที่ยังทำให้เรามีความเป็นมนุษย์อยู่” ซึ่งเน้นย้ำถึงคุณค่าความเป็นมนุษย์ที่ไม่สามารถแทนที่ได้โดย AI และชี้ให้เห็นว่า AI มีบทบาทในการปลดปล่อยเวลาให้มนุษย์ได้มุ่งเน้นในสิ่งที่มีคุณค่าทางจิตใจมากขึ้น